Monday, January 30, 2017

कवितेतील फुलपाखरे

कवितेतील
 फुलपाखरे

फुलपाखरांशी खेळतच आमची पिढी मोठी झाली.
सोबतीला होती ग.ह. पाटील यांची कविता -
छान किती दिसते! फूलपाखरू
या वेलींवर! फुलांबरोबर
गोड किती हसते! फूलपाखरू
पंख चिमुकले! निळेजांभळे
हलवून झुलते! फूलपाखरू
डोळे बारीक! करिती लुकलूक
गोल मणी जणू! फूलपाखरू
मी धरू जाता! येई न हातां
दूरच ते उडते! फूलपाखरू
ही कविता आमच्या पिढीच्या सर्वांच्याच गळ्यातला
ताईत होऊन राहिली आहे. कविता म्हटले की, ज्या
दोन-चार कविता हमखास आठवतात त्यातली ही
एक कविता. तिचे कवी कोण, हे कदाचित अनेकांना
माहीत नसेल. पण कविता मात्र तोंडपाठ आहेच.
तर मराठीतील आणखी कोणकोणत्या कवितांत
‘फुलपाखरू’ आले आहे याचा विचार करू लागलो
की मला दोन शेर आठवतात. हे दोन्ही शेर मला
कविमित्र कैलास गांधी याने प्रथम ऐकवले. त्यानंतर
ते अनेकदा अनेक ठिकाणी अनेकांकडून ऐकावयास
मिळाले. त्यातला पहिला शेर आहे. गोव्याच्या
कवियित्री राधा भावे यांचादु:खालाही
चिमटीमध्ये धरता येते।
आणिक त्याचे फूलपाखरू करता येते॥
राधाजींच्या या शेराला दाद न देईल तो अरसिक!
केवढा जबरदस्त विचार मांडलाय! दु:खाचे फुलपाखरू
ही प्रतिमाही एकदम नावीन्यपूर्ण! पुन्हा फुलपाखराशी
मानवी मनाचे जे पूर्वबंध आहेत ते जागवले म्हणजे या
शेराची उंची कळू लागते!
दुसरा शेर आहे गजलकार चित्तरंजन भट यांचा!
हो, गजलसम्राट सुरेश भट्ट यांचे हे चिरंजीव. तेही
अफलातून गजल लिहितात. आजच्या लोकप्रिय
कवींच्या तोंडी त्यांचा हा शेर सदैव ऐकावयास मिळतो.
चित्तरंजन लिहितातकोणत्या
चिमटीत मी त्याला धरू
हिंडते मेंदूत जे फुलपाखरू
गजलेतील नवा विचार म्हणून या शेराकडे
पाहिले जाते. गजलच नव्हे तर एकूण कवितेत असा
नवा विचार मांडला गेला पाहिजे. नव्या प्रतिमांची,
कल्पनांची नवकवींनी कास धरली पाहिजे. भाषेचा
माथा तरच उन्नत होईल.
- शब्दवैभव

कवितेतील फुलपाखरे जागी झालेली बाई

कवितेतील
 फुलपाखरे

जागी झालेली बाई

बाईच्या जगण्याचं रडगाणं तर कित्येकांनी गायलंच
आहे. पण तिच्या दुःखाच्या अथांग काळ्याशार
पाण्यातून मान वर करून तिच्या आत ही अथांगता
फोडून टाकण्याची ताकद असल्याची जाणीव देणारी
कवयित्री नीरजा यांची कविता मराठी काव्यरसिकाला
नेहमीच आपली वाटत आली आहे.
नीरजा यांचा ‘मी माझ्या थारोळ्यात’ हा दीर्घकवितांचा
संग्रह आता माझ्यासमोर आहे. मी काहीही न बोलता
या एवढ्याच प्रस्तावनेसह त्यातले मी अंडरलाइन करून
ठेवलेले काव्यतुकडे एका मागोमाग एक तुमच्यासमोर
ठेवतो आहे. अस्वस्थ नाही झालात, डोळे खाडकन् नाही
उघडले, बाईला काय हवं ते नाही कळलं तर अजून
तुम्हाला खूप चालायचं नीरजापर्यंत पोहचायला याची
खूणगाठ मनाशी बांधून स्वतःला माफ करा. नीरजा
लिहितात - ‘मला व्हायचं आहे आता/भयमुक्त/सोडवून
घ्यायचं आहे स्वतःला/तुझ्यातून/पुन्हा एकदा व्हायचं
आहे/आदिम अथांग/पुसायचा आहे/माझ्या कपाळावरचा
इतिहास/तू लिहिलेला/खुडायच्या आहेत मुळ्या/
रूढिपरंपरांच्या/खोडायची आहेत अक्षरं/माझ्यासाठी
तू तयार केलेल्या/नियमावलीतील/भिडायचं आहे
थेट/माझ्यातल्या शक्यतांना’
‘आज माझ्या श्वासात/मी साठवते आहे/स्वातंत्र्याचा
करकरीत गंध/धुडकावते आहे/वर्षानुवर्षांची तुझी
एकछत्री राजवट’
‘बाईनं द्यायला हवा नकार/ह्या व्यवस्थेला/असं वाटतंय/
तुझ्या काही मित्रांना/हातात हात घेऊन माझा/ते काढू
पहाताहेत मला/माझ्याच आयुष्याच्या चिखलातून/
पण माझ्यासाठी/आणि माझ्या इतर मैत्रिणींसाठी/पुरेसे
नाहीत/हे दोन-चार हात/हजारो हातांनी/यायला हवंस तू
माझ्याकडे’
‘गंगेसारखी पवित्र हवी बाई/आणि मर्यादेत रहाणारीही;/
दुथडी भरून वहायला लागली/किनारे ओलांडत
अस्ताव्यस्त/तर/तू वसवलेली गावं उद्ध्वस्त करून
जाईल/हे तुझ्या मनात वसलेलं भय किती आदिम आहे/’
‘मला परतायचं आहे/पुन्हा एकदा/त्या आदिम अंधार्‍या
गुहेत/जिथं होते मी विमुक्त/आणि तुझ्याही मनात नव्हतं
रुजलं विष/लिंगसत्तेचं.’
‘ती बाई कशी काय झोपू शकते/गाढ/ह्या कानठळ्या
बसवणार्‍या/ग्लोबलायझेशनच्या आवाजात?/माझ्या
मनात चाललेल्या/स्फोटांच्या अखंड मालिकांचा आवाज/
ऐकू येत नाही का तिला?/की जाणूनबुजून घेते आहे ती
सोंग/निवांत असण्याचं?’
- शब्दवैभव

कवितेतील फुलपाखरे- जीवनाची क्षणभंगुरता

कवितेतील
 फुलपाखरे

जीवनाची क्षणभंगुरता

तुम्हाला ती गोष्ट माहीत असेलच! एका राजाकडे
एक साधू भिक्षा मागण्यासाठी येतो. राजा गडबडीत
असल्यामुळे तो साधू महाराजांना म्हणतो, महाराज
आज आम्ही कामात आहोत. उद्या या आणि
आपल्याला जे हवे आहे ते घेऊन जा. महाराजांच्या
या विधानावर साधूला हसू फुटते. साधू का हसला?
हा प्रश्न राजाला बेचैन करतो. राजा साधूच्या
मागे जाऊन त्यांना विचारतो, साधू महाराज, मी
तुम्हाला उद्या याच वेळी या हवे ते देतो, असे म्हटले
असतानाही आपण हसलात का?
साधू महाराज नम्रपणे म्हणाले, राजे महाराज,
जेथे जीवनाचे पुढच्या क्षणी काय होणार याचा
भरवसा देता येत नाही, तेथे तुम्ही उद्याची गोष्ट
केलात म्हणून हसू आले.
राजकवी भा.रा. तांबे यांनी ‘जन पळभर
म्हणतिल हाय हाय’ असे सांगून ठेवले आहे.
जीवनाच्या नश्वरतेबद्दल बोलताना त्यांनी थेट
रामकृष्णांचाच दाखला दिला आहे-
 रामकृष्णही आले गेले
त्याविण जग का ओसचि पडले।
राम आणि कृष्णाच्या जाण्याने जगावर काही
परिणाम झाला नाही तर आपण त्यांच्यासमोर
कोण क्षुद्र!
आमच्या गावातील एक भजनी बुवा भजन
म्हणत असे- ‘नाही कुणाचा कुणी तुझा नव्हे रे
कुणी, अंती जाशील एकल्या प्राण्या माझे माझे
म्हणुनी...’
लोकसंस्कृतीच्या अभ्यासक तारा भवाळकर
यांनी एका लेखात पारंपरिक ओवी दिली आहेशेजारीणबाई,
नको म्हणूस माझं माझं
 नदीच्या ग पलीकडे जागा साडेतीन गज
आपल्या बहिणाबाई चौधरींनी सांगितलंय-
आला सास गेला सास जीवा तुझं रे तंतर
अरे जगनं मरनं एका सासाचं अंतर
कविश्रेष्ठ कुसुमाग्रजांनी ‘मातीवर चढणे
एक नवा थर अंती’ असे म्हटले आहे. जीवनाची
क्षणभंगुरता हा कवींचा नेहमीच औत्सुक्याचाचिंतनाचा
विषय होऊन राहिलेला आहे.
- शब्दवैभव

कवितेतील फुलपाखरे- सूर्य

कवितेतील
 फुलपाखरे

सूर्य

‘जे न देखे रवी ते देखे कवी’ अशी कवीची
महती गायली जाते. म्हणजे कवी हा सूर्यापेक्षा
मोठ्या दृष्टीचा माणूस आहे. त्याचा प्रत्यय
आपल्याला अनेकदा येतो. गणेशाचे वर्णन
करताना ‘सूर्यकोटी समप्रभ’ असे म्हटले आहे.
म्हणजे कोटी सूर्यांइतकी प्रभा आहे असा.
याचा अर्थ महाप्रभेच्या कोटी सूर्यांची प्रभा
एकत्र केली ती केवढा प्रकाश निर्माण होईल
याची कल्पना कवीने केली आहे. रसिक म्हणून
ती आपल्याला करता आली तरच आपण कवीने
निर्माण केलेली प्रतिमा समजून घेऊ शकू.
दुसरी एक गोष्ट ही कल्पना करताना कवीने
केलेली आहे. कवीने उपमा देताना महाप्रभावान,
महातेजस्वी, सूर्यालाच गणेशाच्या प्रभेपेक्षा
कोटीपटींनी छोटा करून दाखवला आहे.
असे अन्यत्र कोठे आढळते का? तर आढळते!
मला याची दोन उदाहरणे माहीत आहेत. एका
काव्यसंमेलनात गझलकार सदानंद डबीर यांनी
महामानव बाबा आमटे यांचा उल्लेख करून
पुढील शेर ऐकविला होताअंधार
सोबतीला घेऊन चाललो मी
लाजून सूर्य आता मागून येत आहे
अर्थातच या शेराला दाद मिळाली. आपल्या
सूर्यमालेतील सर्वात मोठ्या वस्तूला लाज
आणण्याची धमक असणारा बाबा आमटे
नावाचा माणूस आणि तशी कल्पना करणारा
कवी या दोन्ही गोष्टी दाद देण्याजोग्याच आहेत,
नाही का?
अलीकडेच हुल्लड मुरादाबादी यांचा ‘जिगर
से बीडी जला ले’ नावाचा संग्रह घेतला. त्यात
वरील शेराचा सख्खा भाऊ भेटलानामवाले
नाज मत कर देख सूरज की तरफ
ये सवेरे को उगेगा शाम को ढल जाएगा
मला मुरादाबादींना वाह म्हटल्यावाचून
राहवले नाही. कधी तरी एक अभंगिका लिहिली
होती. आता तीही आठवते आहे-
भास्कर तस्कर । करितो तस्करी ।
प्रकाशाची सारी । मालमत्ता॥
         -शब्दवैभव 

उडणारा घोडा - - वैभव बळीराम चाळके


उडणारा घोडा


-वैभव बळीराम चाळके

आज रविवार. मस्त मजेचा दिवस. सार्थ उशिरा
उठला. नाश्ता करून झाल्यावर त्याने मागच्या
रविवारी मिटून ठेवलेली चित्रकलेची वही उघडली.
काळ्या रंगाचे जेलपेन घेऊन त्याने बैठक मारली.
आता पुढचा तास-दीड तास हा इथून उठणार नाही.
हे आई-बाबांनी ओळखले. लहान असल्यापासूनच
त्याला चित्रकलेची आवड आहे. यंदा तो सातवीत
आहे. अभ्यासातून वेळ मिळत नाही म्हणून तो हल्ली
फक्त रविवारी चित्रे काढतो. पूर्वी तो खूप चित्रे काढत
असे. आता मात्र दर रविवारी तो एकच चित्र काढतो.
त्यात गेले दोन तीन महिने त्याने घोड्यावरच सारे लक्ष
केंद्रित केले आहे. दर रविवारी तो एक नवा घोडा
रेखाटतो. काल्पनिक घोडा. कधी सहा पायांचा...
कधी लांब शेपटाचा... कधी पंख असलेला...
आज त्याने चार पंखांचा घोडा रेखाटायला
घेतला आहे. काळ्या जेलपेनने चित्र काढण्याची
खास शैलीच त्याने गेल्या वर्षभरात निर्माण केली
आहे. त्याच्या वयाच्या हिशोबात ही चित्रे अधिकच
सुंदर आहेत. जो पाहील तो त्याचे या चित्रासाठी
कौतुक करतो. राजवर्धनच्या वाढदिवसाला त्याने
काढून दिलेली मनीमाऊच्या पिल्लांचे चित्र केवळ
अप्रतिम होते. सर्वांनी त्याचे कौतुक केले. हा चार
पंखाचा घोडा तो इतूला देण्यासाठी रेखाटतो आहे.
घोडा त्याला अगदी लहानपणापासूनच आवडतो.
खेळण्यात घोडा, टीव्हीवर घोड्याचा कार्यक्रम,
फिरायला जायचे तर घोड्यावर बसता येईल तेथेच
अशी त्याची घोडदौड सुरू असते.
दोन तास झाले असतील तो जागचा हलला
नाही. घोडा काढून पूर्ण होताच तो पप्पाला दाखवणार
होता. पण त्याच्या एकाएकी लक्षात आले की,
आपण बराच वेळ सुसूला गेलेलोच नाही. तो पटकन
उठून धावतच टॉयलेटमध्ये घुसला. मग हातपाय
तोंड धुवून पुसून तो चित्र घेऊन पप्पाकडे गेला.
‘पाहिलात माझा घोडा....!’
‘व्वा!’
‘आवडला?’
‘अर्थातच छान आहे!’
‘पण...’
‘पण काय?’
‘एका पायाचा खूर का रे असा काढलाय! नीट
नाही आला बघ! मोडलेला पाय बांधून ठेवतात
आणि मग तो जखडून राहतो तसा दिसतोय’
‘हा, ना?’ एका पायाकडे बोट दाखवत सार्थने
विचारले.
‘हो! पण चालतंय तेवढं!’
‘सॉरी! चालणार नाही हा घोडा मी इतूसाठी
क्रिएट केलाय. अजून एक रविवार आहे. तिच्या
वाढदिवसाला मी पुढील रविवारी नवीन घोडा
काढणार’
‘पुन्हा दोन तास...’
‘हो काढणार!’ सार्थ निग्रहाने म्हणाला.
तेवढ्यात वेदू हाक मारत आला. चित्रकलेची
वही मिटून ठेवून तो खेळायला गेला. पुढच्या
रविवारी तब्बल दोन तास खर्चून त्याने घोड्याचे
चित्र पुन्हा काढले. पंखाचा हा घोडा अत्यंत देखणा
दिसत होता. आता त्याच्या पायात खोटही नव्हती.
तो घोड्याचे चित्र घेऊन इत्तूच्या वाढदिवसाला
गेला. वाढदिवस मोठ्या उत्साहात साजरा झाला.
चित्राचेही सार्‍यांनी कौतुक केलं. इतू तर भलतीच
खूश झाली.
रात्री तो इतूकडेच थांबला होता.
रात्री मामाबरोबर इतू आणि तो आईस्क्रीम
खायला खाली उतरले, तेव्हा मामा त्याला म्हणाला,
‘माझ्याकडे एक जादूचा मंत्र आहे!’
‘जादूचा मंत्र...’ इतू आणि तो एकदम
उद्गारले
‘हो! जादूचा मंत्र! त्या मंत्राने तुम्ही चित्र जिवंत
करू शकता म्हणजे तू इतूसाठी काढलेला घोडा
जिवंत करू शकतोस!’
‘खरेच!’
‘हो’
‘मग करूया!’
‘नको इतू म्हणाली, मला ते चित्र हवे आहे. तू
दुसरा घोडा काढ आणि तो जिवंत कर’
‘माझ्या घरी आहे दुसरा काढलेला,’ तो
म्हणाला.
‘मामा मला मंत्र सांग. मी उद्या घरी गेलो की तो
घोडा जिवंत करेन’
मामाने मंत्र सांगितला. तो त्याने पाठ केला.
घरी परतताच त्याने चित्रकलेची वही काढली.
आणि तो मंत्र म्हटला. क्षणाचा विलंब न लावता
घोडा जिवंत...
तो अवाक्!
मग त्याने घोड्यावर उडी मारून मांड ठोकली.
घोडा तयार होताच त्याने लगाम खेचला. आणि
दुसरे आश्चर्य...
घोडा थेट हवेत झेपावला...
त्याला पंख होते ना! एक दोन नव्हे चार! त्याने
मग हवेत सैर केली. मुक्त सैर. कसले कसले चित्कार
काढत तो अमाप फिरून आला. त्याला विमानात
बसायची इच्छा होती. वरून जग कसं दिसत असेल
असा विचार त्याच्या मनात येई. पण आज त्याने
उंचउंच जाऊन वरून पाहिलं. जीव अगदी हरखून
गेला त्याचा.
मनसोक्त फिरल्यावर आणि चांगलाच दमल्यावर
तो परतला. बाईकच्या पार्किंगमध्ये घोडा उभा करून
तो घरी आला. धापा टाकत आईला म्हणाला,
‘आई, मज्जा आली भारी’
घरात पाऊल टाकताच त्याला टीव्हीवर आगीचे
लोळ दिसले. टीव्ही पाहणार्‍या आजीला त्याने
विचारले,
‘काय झालं ग आजी?’
‘अरे बॉम्बस्फोट झाला....’
‘कुठे?’
‘मुंबईतच’
‘पण नेमका कुठे?’
‘सीएसटी स्थानकाशेजारी....’
‘कधी’
‘आताच... ब्रेकिंग न्यूजच आहे ही...’
‘अतिरेक्यांनीच केलाय.. समुद्रमार्गे... ते पसार
झाले असल्याची माहितीही पुढे आली आहे.’
‘मी येतो हं थोड्या वेळात,’ म्हणत तो बाहेर
पडला. त्याच तिरमिरीत त्याने घोडा सोडला. उडी
मारून घोड्यावर मांड ठोकली. खबडक खबडक
करीत गेटबाहेर आला
आणि त्याने लगान खेचत
घोडा उडवला. चार पंख
पसरत घोडा क्षणात उंच झेपावला. आधी सीएसटी
गाठत त्याने अंदाज घेतला. हळूच खाली उतरून
त्याने घोडा उभा केला. पोलीस अधिकार्‍यांच्या
आसपास जाऊन चर्चेला कान दिला. कुलाबा
मच्छीमारनगरातून अतिरेकी पळाल्याची माहिती
मिळताच त्याने पुन्हा घोड्यानेही आकाशात झेप
घेतली. किनारा सोडत तो उंच झेपावला. समुद्रावर
अनेक बोटी दिसत होत्या. बारकाईने पाहताच त्याला
खूप दूरवर वेगाने जाणारी स्पीडबोट दिसली. हीच
बोट... हेच अतिरेकी... त्याने घोड्याची दिशा
बदलून लगाम खेचत वेग घेतला. त्या स्पीडबोटीमध्ये
पाच लोक होते. आपल्या माघारी कोणी नाही ना
याचा अंदाज घेत ते वेगाने चालले होते. काही
क्षणात तो त्यांच्यापासून काही शे फुटांवर पोहचला.
बोटचालक सोडून चौघांनी उडणारा घोडा आणि
त्यावरचा स्वार पाहून गोळीबार सुरू केला. क्षणाचा
विलंब न लावता घोडा उंच झेपावला. गोळीबार
होत राहिला. घोडा आता, गोळीच्या टप्प्याबाहेर
होता. गोळ्या सुसाट वेगाने येऊन गलितगात्र होऊन
समुद्रात पडत होत्या. गोळ्या वेध साधूच शकत
नाही कळल्यावर त्यांनी गोळीबार थांबवला. तसा
घोडा जवळ आला. पुन्हा गोळीबार सुरू झाला.
आता घोड्यालाच एक खेळ सापडला. तो लगेच
वर झेपावला. गोळीबार बंद झाला. पुन्हा तो खाली
आला. गोळीबार पुन्हा सुरू. घोड्याने आता
स्वतःच त्या अतिरेक्यांशी दुश्मनी घेतली होती. तो
उंच गेला अफाट वेगाने खाली येत त्याने गोळीबार
सुरू होण्यापूर्वीच त्या स्पीटबोटच्या जवळून एक
फेरी मारली. आता ते चौघे घाबरले. गोळीबार सुरू
होईपर्यंत घोडा वेधलांबीच्या बाहेर पोहचला होता.
एक अनोखा झगडा सुरू झाला. उलटसुलट दिशेने
घोड्याने खाली झेपावत दोघांना लाथांनी घायाळ
केले. पण त्या चकमकीत घोड्याला पुढच्या डाव्या
खुराच्या जरा खाली एक गोळी चाटून गेली. एक
वेदना मस्तकात गेली. घोडा आणखी चवताळला.
त्याने पुन्हा एक अफाट झेप घेत तिसर्‍याला दणक्यात
खाली पाडले. पुढची एक झेप चुकली, पण त्या
पुढच्या झेपेत बोटचालकाला घोड्याच्या खुराचा
फटका बसला. तो जागीच ठार झाला.
स्पीडबोटवर आता चार प्रेते. बोट तशीच पळत
आहे. घोडा आता बोटीच्या जवळ उडू लागला.
बोट आणि घोडा समान वेगाने धावू लागताच त्याने
बोटीतील अतिरेक्यांचा अंदाज घेतला आणि बोटीवर
उडी घेतली. ड्रायव्हर सीटवर बसत त्याने स्पीडबोटीचा
वेग कमी केला. मग बोट एकशे ऐंशी अंशात वळवून
तो किनार्‍याच्या दिशेने निघाला. घोडा बोटीवरून
उडत होता. तब्बल एक तासाच्या प्रवासानंतर बोट
किनार्‍यावर लागली. घोडा जमिनीवर उतरला.
किनार्‍यावर ही गर्दी होती. हवाईदलाने हा पराक्रम
पाहिला होता. चित्रित केला होता. हवाईदलाचे प्रमुख
किनार्‍यावर उपस्थित होते.
त्यांनी घोड्यासह त्याचे स्वागत
केले. लोक मोठ्या आनंदाने
आणि कौतुकाने पाहत होते. त्याच्या घरच्यांनाही
बोलवले होते. इतू आली होती. राजवर्धन आला
होता आणि मामाही आला होता.
हवाईदलाच्या प्रमुखांनी सार्थची पाठ थोपटली.
पाठीवर पडल्याच्या थापेमुळे त्याला एकदम
जाग आली.
‘अरे उठ,’ आजी त्याला सांगत होती.
सार्थ आता संभ्रमात... हे सारे स्वप्न होते...?
पण इतूकडे आपण गेलो होतो. आलो कधी
घरी? स्वप्न नेमके कुठून सुरू झाले?
त्याने गडबडीने उठून चित्रकलेची वही काढली.
जो घोडा त्याने जिवंत केला होता तो पाहिला. तो
तेथे होताच.
त्याची गडबड पाहून त्याच्या मागे फिरणार्‍या
आजीने विचारले,
‘काय झाले रे?’
‘स्वप्न पडलं मला...’
‘कसलं..?’
‘सांगतो नंतर’ तो म्हणाला. तेवढ्यात बाबा
आंघोळ करून आले होते. त्यांना तो म्हणाला,
‘बाबा, अहो या घोड्याचा एक पाय खराब
दिसतोय ना, त्याचे कारण कळले मला. गोळी
लागलेय त्याच्या पायाला.
आजी तूही ये, आईऽऽ ये ना ग! स्वप्नातला
पराक्रम सांगतो तुम्हाला...’

Friday, January 6, 2017


माझे नवे सदर दै. नवाकाळ मधून.....दर रविवारी.....

कवितेतील फुलपाखरे 

कवितासंग्रहांचा एक चांगला संग्रह माझ्यापाशी आहे. गेल्या २० वर्षांत जमविलेली ही माझी अमूल्य संपत्ती आहे. त्यातील कोणताही कवितासंग्रह काढला तरी त्यात मला फुलपाखरे बागडताना दिसतात. शब्दांची फुलपाखरे, अर्थांची फुलपाखरे, छंद-लईची फुलपाखरे, प्रतिमा-उपमांची फुलपाखरे... पहिल्या वाचनातच मला आवडलेल्या ओळी, शब्द यांच्यासमोर खुणा करून ठेवण्याची मला सवय आहे. पुढच्या वेळी जेव्हा संग्रह हाती येतो तेव्हा काव्यगुणांची फुलपाखरे कोठे बागडत आहेत ते मला नेमके आढळते. थोडा जरी वेळ मिळाला तरी मग मी तो या फुलपाखरांसोबत घालवतो.
अलीकडे तर या संग्रहांमधून एकसारख्या रंगांची, एकसारख्या जातीची फुलपाखरे मला मोठ्या प्रमाणात दिसू लागली आहेत. एक या पुस्तकात तर दुसरे त्या पुस्तकात... कधी एखाद्या पुस्तकातल्या फुलपाखराशी नाते सांगणारे फुलपाखरू मला एखाद्या कार्यक्रमात... एखाद्या रेडिओ, टीव्हीवरील शोमध्ये... कधी वर्तमानपत्रात-मासिकांत... आढळतात. ही सजातीय फुलपाखरे मग केवढा तरी आनंद देऊन जातात. फुलपाखरांचे असे रंग निरखण्यात काळ केवढा सुंदर जातो. हा एक सुंदर असा शोधप्रवास आहे. अखंड आनंद देणारा. तो आनंद मग इतरांनाही वाटावा, असे वाटू लागते. चला तर तुम्हीही माझ्यासोबत... दर रविवारी याच जागेवर... तर्‍हेतर्‍हेची कवितेतील सजातीय फुलपाखरे पाहूया!!
                               
                                                              - शब्दवैभव